<

Oficjalna Strona Ernesta Brylla




Witamy na nowej stronie! Przenieśliśmy się na system Wordpress, także od dziś możecie zostawiać pod zapiskami Ernesta komentarze, i przeszukiwać archiwum za pomocą pola 'Wyszukaj', o tam, po lewej, pod maszyną do pisania.

Pozdrawiamy,
Internetowe Krasnoludki

W sprawie komitetów wyborczych

15 maja, 2010
Kategorie wpisu: Zapiski Małgosi

Usypiałam sobie, w telewizji na TVN powtarzali program 'Polska i Świat’, rozprawiali o komitetach honorowych, społecznych, roboczych kandydatów na prezydenta. I nagle usłyszałam wśród innych nazwisko męża.  Gdy przyszedł do łóżka, zadałam pytanie: „czy wstępowałeś do jakiegokolwiek komitetu honorowego”.

 

Obrugał mnie, mówiąc że przecież wiem że nie i że przecież sama dwukrotnie odmawiałam, tłumacząc dlaczego nie. I tak nie mogłam zasnąć. Dziś od rana przeszukuję Internet. Na żadnej oficjalnej liście nazwisk , żadnego z komitetów Brylla nie ma. Uff. Ale oto w informacji na stronie TVN jest.. No więc jak jest? Czy to manipulacja? Czy to pragnienie szufladkowania? Co to jest? I po co to jest?

 

Poeta z którym żyję ponad trzydzieści parę lat jest raczej znany z niepodpisywania list i dystansowania się od wypowiedzi politycznych. A pisze jak pisze. To już jest zupełnie co innego. Chce być wolnym człowiekiem, nie wierzy w poezję manifestu ani deklaracje. Nie jest też pieniaczem, więc stacji do sądu nie poda ( na razie ).

 

A poza wszystkim jak sam twierdzi – bardzo się stara aby nie popuściły mu „ starcze zwieracze mózgu”, jak to dzieje się w przypadku jego starszych i znanych kolegów.

 

Tyle komunikatu agencyjnego.

Żona



Nawieczerie

6 maja, 2010
Kategorie wpisu: Wspomnienia

Dorogoi Ernest,

Primite nashi samie glubokie, samie iskrennie soboleznovaniiya v neizmerimoi potere srazu stolkih dostoinih i prekrasnih ludei Polshi.

Poverte, shto mi vmeste s vami perejivaem eto gore i etu tragediyu.

Alla Ahundova

P.S. Esli vam interesno, to prishlite vash pochtovii adres i ya vishlu vam Russkpe izdanie Wieczernik. Ono vishlo v Moskve v kontse proshlogo goda.

 

Dziś nadeszła przesyłka od Ałły Achundowej z tłumaczeniem na rosyjski „Wieczernika”. Dobrze, że mam w ręku tę książkę. Tytuł „Nawieczerie” I notka w książkowym wydaniu z 2009 roku „ W roku 2003 sztuka ta była wystawiona w Teatrze Muzyki i Dramatu pod kierownictwem Stasa Namina w Moskwie i do dziś znajduje się ciągle w repertuarze”.

Więc wystawienie w Moskwie było, choć czasami myślałem, że to mi się wyśniło. Wprawdzie reżyserka Keti Dolidze przysłała mi zajmujące się repertuarem teatralnym Moskwy pismo, które właśnie wystawienie „Nawieczerie” uznało za wydarzenie miesiąca, ale…

Właśnie, co ale… Jakoś z tym istnieniem „Wieczernika” w tak zwanej oficjalnej pamięci teatrologów dziwnie było. O widzach nie powiem ani złego słowa. Przecież tłumami byli w Warszawie na Żytniej i w Gdańsku, bo przecież i na wystawieniach w Łodzi (teatr Logos) i w czasie wystawień grupy teatralnej skupionej w Lubaczowie wokół księdza Dudka. I w czasie innych już amatorskich wystawień w Bydgoszczy na Pomorzu i tylu innych miejscach. Widzowie mnie nigdy nie zawiedli.

Tak było gdy w czasie ataków oficjalnego wtedy rzecznika rządu, przeciw wystawieniu „Wieczernika” w 1985 roku w Warszawie przy Żytniej. Wiedziałem i ja i reżyser sztuki Andrzej Wajda i aktorzy (same wielkie nazwiska) co gramy i co przeciw nam grają.

 

Potem było mniej jasno. Jeszcze pod koniec dekady lat osiemdziesiątych odnalazła mnie tłumaczka z Belgradu. Sztukę przygotowywał tamtejszy Teatr Narodowy. Odnalazła, bo na wszystkie oficjalne pisma, nasze instytucje ówczesne odpowiadały, że nie mogą znaleźć mojego adresu. Na premierę do Belgradu nie pojechałem, bo odmówiono mi w tamtych latach prawa do paszportu. Mam tylko afisz. Było też i wystawienie szczególne w ówczesnej Czechosłowacji – jakby poetycki teatr jednego aktora. No i było wielkie ponoć przedstawienie w Tibilisi. W teatrze Tumaniszwilego, szczególnej scenie na której grali przede wszystkim najwybitniejsi gruzińscy aktorzy filmowi. Spotkałem nawet widzów tego przedstawienia – było to w Polsce w czasie pielgrzymki papieskiej, przy konsekracji Świątyni Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach. Piękne to było spotkanie. Stałem w ogromnym tłumie i zobaczyłem transparent Tibilisi. Pobiegłem porozmawiać i okazało się, że wielu pielgrzymów było na gruzińskim przedstawieniu „Wieczernika”. Do Gruzji pojechać nie mogłem, bo byłem po poważnej operacji serca. Keti Dolidze, która i tam „Wieczernik” reżyserowała odwiedziła mnie i zdała relację z premiery, nawet przywiozła zapis spektaklu na taśmie.

 

Ale potem, prawie zwątpiłem w istnienie przedstawienia. Bo na polskiej wystawie mówiącej o życiu teatru nieoficjalnego w latach osiemdziesiątych, zabrakło nawet wzmianki o Wieczerniku. Reżyser spektaklu na Żytniej i aktorzy upomnieli się o pamięć. Ponoć tłumaczenie było takie, (do dziś nie mogę w to uwierzyć) że koncepcja teatru nieoficjalnego z tamtych czasów nie obejmuje przedstawień, wystawianych w kościołach. Bardzo dziwne, bo kiedy odmówiono nam prawa do wystawienia „Wieczernika” w Ateneum, (dyrekcja teatru/Janusz Warmiński wstawiła to przedstawienie do repertuaru) to musieliśmy szukać miejsca gdzie i aktorzy i widzowie byliby z grubsza bezpieczni. Błąd wystawy ponoć naprawiono, ale nawet tego nie sprawdzałem.

 

I nagle ta wiadomość z Moskwy. W mailu pełnym bólu po 10 kwietnia, także wiadomość o Wieczerniku. To przecież sprawa niezwykła.

 

Ten sam „Wieczernik” blokowany przez polityczne władze naszego kraju w latach 85, z dziesięć albo więcej lat potem, ma premierę w ważnym moskiewskim tatrze. No nie mogłem znów jechać, ale zadzwoniłem do naszego wydziału od spraw kultury w MSZ. Powiadomiłem o premierze i prosiłem o jakąś obecność. Może i kwiaty. Zrobiłem tak, bo po doświadczeniach niejednych ( a przecież też kiedyś pracowałem w tym ministerstwie) bałem się ze sprawa gdzieś się zapodzieje. No i tak się stało. Może nie mam o tym dobrej wiedzy ale wedle relacji z teatru, nikt ich w imieniu Polski nie zaszczycił. A była to, po 25 latach, pierwsza współczesna sztuka polska grana w Moskwie. Prasa nasza też pisała o tym zdarzeniu skąpo. Tylko jeden większy reportaż w Rzeczypospolitej, mała notatka w GW i tyle.

 

Zdarzyło się, nie zdarzyło. Tak bywa. A teraz książka wydana w Moskwie w 2009 roku. I ta inna, wiadomość z Ukrainy, że tam grupa amatorska wystawiać chce Wieczernik. Sztuka żyje i w Polsce, ale życiem wielu grup amatorskich. Sam się temu dziwię, bo tekst trudny do opanowania. Ale widać tym, którzy grają i widzom tych przedstawień coś jeszcze mówi. Tym z Moskwy, tym z Tibilisi…

 

Dziękuję za to. Jest czas gdy cię wstawiają do repertuaru i czas gdy wystawiają z tegoż. Taki akurat – bo tak jest. Ale poinformować muszę o rosyjskim tłumaczeniu Wieczernika a i też o moskiewskim wystawieniu. Bo to dziś trochę jak baśni…

 



Nowy Rozdział

17 kwietnia, 2010
Kategorie wpisu: Zapiski Małgosi

Tuż przed dziewiątą rano. Nareszcie wylądowali. Syreny, dzwony, ludzie na baczność. Ja też. Płakałam może pierwszy raz od tygodnia. Bo dotąd chyba ciągle czekałam, aż wylądują i zacznie się ta uroczystość w Katyniu.

Tymczasem tydzień minął jak by był filmem amerykańskim skręconym z nieprawdopodobnej historii w gatunku political science – fiction. W moim mieście (dziwne że używam tego sformułowania, przecież jestem krakowianką, a tu nagle w Warszawie, w moim mieście) krwiobiegi ulic wypełniły się zniczami, przecinały się szlaki konduktów, w jednym kościele na katafalku trumna jednego Prezydenta, w drugim szykują katafalki dla Prezydenckiej Pary. Na lotnisku z brzucha jak z piekła, żołnierze wynoszą sprawnym, wyćwiczonym rytmem kolejne trumny. Piętnasta, trzydziesta, sześćdziesiąta. Nie wszystkie jeszcze doleciały. Potem tłum a ja w nim, oblepia trasy przejazdu konduktów żałobnych, dzieci biegną na Krakowskie, muszą tam być. Starzy też są. Z całej Polski. Stoją godzinami, pół doby, dłużej. Nikt mi nie powie że to nic nie znaczy. Taki jeden chłopak harcerz, w smrodzie i żarze zapalanych zniczy mówi coś do kamery o służbie. To się nie dzieje, niemożliwe. Tak mi tylko opowiadano o Powstaniu 44. Nie rozumiem. A życie toczy się dalej. Wyjmują z czeluści ogromnego samolotu kolejną trumnę. Nie wiem co mam robić. Muszę przecież ubrać się po ludzki i iść na Zamek bo tam zwołuje artystów żywy Minister Kultury żeby złożyć hołd nieżywemu wiceministrowi Kultury, Prezydenckiej Parze i wszystkim nieżywym. Nieżywym? Nie wiem. Potem znów wraca znajoma Krysia Bochenek. Nie wiem czyj telefon mam w komórce, Andrzeja czy Krysi, sąsiad Zakrzeński też już powrócił, „ jak wrócę z Katynia to pogadamy z Ernestem moim jubileuszu.”

I te dzieci, wszystkie, żony, matki, ojcowie osieroceni. I nagle wulkan co zasłania niebo. I ta staruszka na zdjęciu mojej córki. Idzie do kościoła świętego Krzyża. Krucha. Samotna, na ręce opaska powstańcza. W kościele czuwają przy Prezydencie Kaczorowskim. Niedawni były żarty o odstrzałach ptactwa. Kaczorowski, Kaczyński…. Teraz przychodzi czas żeby zająć się ochroną gatunku… Całego gatunku. Boże, pozwól żeby nie w rezerwacie.

Dziś Plac Piłsudskiego. Który to już raz ten Plac. Jutro Wawel. Kiedy rozmawiam z moim starym ojcem, łamie mu się głos. Starsza córka jedzie do Krakowa. Młodsza zostaje w Warszawie na wykładach z najnowszej historii.

Jakby nie patrzeć zaczął się Nowy Rozdział.

 



Rozmowa ze zmarłymi

17 kwietnia, 2010
Kategorie wpisu: Wiersze

To zdjęcie robiła moja starsza córka. Pokolenie dwudziestokilkulatków. Nad zdjęciem popłakała się moja żona – pokolenie pięćdziesięcioparolatków. A ja z pokolenia siedemdziesięciokilkulatków napisałem w roku 1967 (to był czas powstawania Rzeczy Listopadowej, dopuszczonej ostatecznie na sceny po dwu latach, w Warszawie jeszcze później). Przypomnę więc o sobie, wtedy trzydziestokilkuletnim, dwoma fragmentami z tej sztuki.

 

fot. Madzia Bryll

 

Fragment pierwszy to dyskusja – prowadzą ją umarli z żywymi…

 

 

….

W tym kraju, gdzie najwięcej jest nagle umarłych,

gdzie mało kto uchodził z życia powolutku

patrząc, jak jesień żółknie, jak w ogródku

bawią się cicho wnuki…

….

W tym kraju wyraźniej

niż w innych krajach, nie tak pustoszonych,

nie tak palonych, nie tak wykrwawionych…

W tym kraju lepiej słyszymy to liche

pukanie i skrobanie… Co jeszcze tak ciche,

jeszcze tak słabowite…

….

Myślisz o sumieniu?

.…

Tak, o sumieniu. Ono wciąż pod śmieciem,

które na świat zwalono — drąży…

.…

To w powiecie

warszawskim wierzą w sumienie. Dziwaczne

myśli żyją w tym mieście. Niby wszyscy smaczne

dowcipy lubią. Żarty tak logiczne

jak sztylet — proste, ostre i cyniczne

każdy opowie…

.…

Każdy tak rozumie,

jak tam na świecie brudy płyną…

….

Każdy umie

takie smrody wyniuchać, że się może schować

najlepszy w dziejach nos i polityczna głowa.

….

A poskrob lepiej… Zaraz wy kiełkuje,

zaraz dowcipów smaki pomiesza, popsuje

cuchnącą naftaliną, zżółkła, powiatowa

legenda o sumieniu.

.…

Wtedy polska mowa…

.…

No cóż tam nasza mowa?

.…

Taka jest surowa

.…

Jak stara panna…

.…

Taka barchanowa…

.…

Ach, polska mowa,

Słowa,

Słowa,

Słowa!

 

I drugi fragment – Monolog matki oczekującej syna. Syn zaginął, pewno nie żyje, ale Matka wierzy że może:

.…

Powinien przyjść… Nie przyjdzie… Tyle w Polsce listów

i tyle matek czeka na pismo od syna…

Na znak, westchnienie choćby…

Najdłuższa godzina,

gdzie się sekunda każda we wieczność rozwleka,

jest ta godzina szara, gdy roznoszą pisma

do czekających matek…

Tam, naprzeciw, przyszła

dobra wiadomość… Dla jakiegoż listu

matka by zapaliła wszystkie światła w domu,

jakby oślepła nagle? Tak, to list od syna.

O, matka stoi w oknie, pismo w ręku trzyma…

Czyta… Upadło pismo… Nie, na pewno żywy,

na pewno w obcych krajach syn…

To nieprawdziwy,

to sfałszowany przez niedobre duchy

….

Opada… leci z okna list… Ten papier kruchy

może zabijać i może ożywić.

(krzyczy w stronę okna)

To list niedobry, to list nieprawdziwy…

Choćby mi tysiąc razy wypisano,

że mój najstarszy zginął, choćby mi przysłano

garsteczkę ziemi, pod którą ma leżeć,

ja nie uwierzę…

Czasami żołnierze

— tak to śpiewają przecież — z mogiłek powstają,

do swoich miłych zdrowi powracają.

Czasami bywa tak…

Musimy wierzyć,

musimy czekać… Mój syn był żołnierzem…



16 kwietnia, 2010
Kategorie wpisu: Wiersze

W ostatnich strasznych dniach, wielu z was prosiło mnie żeby zamieścić te wiersze z tomiku Chrabąszcze z roku 2009. Więc zamieszczam, jak prosiliście.

 

Dzielą nas

 

Dzielą nas, dodawają, pierwiastkują nawet

Czasem podnoszą do potęgi. Wierzą

Że sami są potęgą. Używają żwawych

Maszyn działania. Dawne liczydło

Gdzie to samemu trzeba dotykać, przesuwać

Układać, odejmować, przemieszczać narody

Z głodu do głodu – okropnie już zbrzydło

Teraz w urzędach nie usłyszysz stuku

Maszyn co piszą tajemne rozkazy

Cichutko jest…. A dawniej jakby maszynowy

Karabin strzelał seriami. Od razu

Zostawał ślad, banalne błędy literowe

Jak niezgładzone groby

Przyszły komputery

Biorą winę na siebie

Ich szczere zeznania

Z tej najtwardszej płyty pamiętania

Kto odcyfruje

Jak?

Wedle uznania..

 

fot. Marta Bryll

 

 

Pod namiotem

 

Ponoć koczujemy pod namiotem – Niebo

Jest gdzieś podparte konstrukcją ruchomą…

Na razie nikt nie zwija namiotu.

Jak w domu

Bawimy się niewinnie w pokoju dziecinnym

Stawiamy z klocków miasta i ludzi sukcesu

Pod kopułą biznesu.

Niegrzeczne chłopaki

I dziewczyny, co wiedzą jak są siebie warte

Bawią się w kupno – sprzedaż. Niektórym do smaku

Jest wojna. Więc kreują mody dla żołnierzy

Tak żeby wyglądali nienagannie do boju

I w trumnie jak należy

Czasem coś spruje się, psuje Łopoce.

Szkielet namiotu zachwieje się mocniej.

Ale już przeszło. Znowu jest nadęty

Po widnokręgu statecznie rozpięty

Zresztą kto patrzy, na nieboskłon. Po co?

My pracowicie popychamy życie

W przyszłość, co jest przed nami

A nigdy nad nami

Mówią już się zaczęło namiotu zwijanie

Ponoć zbierania czas do wędrowania?

Lecz nikt nie wysłał nam wypowiedzenia

Kto gotów? Tyle jest do zostawienia

Każdy się boi

Tyle niepokoju

To zaraz minie

Namiot się nie zwinie

Przecież tak twardo stoi…

 

Przy kominku ojczystym

 

Przy kominku ojczystym, no może przy kuchni

Palimy sobie niepotrzebne na nic

Stare wspomnienia. Niestety cuchnie

Bo nie palimy, tylko upychamy

Sprawa za sprawą. Palimy jak śmieci

Wszystko co nasze. Niech nic nie wyleci

Z domowej kuchni – bajki. Nie wiadomo gdzie

Ach bajka, przy kominku lepsza jest niż te

Darcie papierów – jakbyś swoje, życie

Oskubywał jak skrzydła ptaka znajomego

Ale już nieważnego, dawno ubitego

Cuchnie to stare pierze. Chyba je spalicie?

Tylko kominem pójdzie straszny smród

Wiec może lepiej te piórka tęczowe

Upchnąć do poszewki

Niechaj młode głowy

Mają niepewne poduszki dla snów

 

Tu

 

Tu wprost trudno nie wierzyć w Wielkie Miłosierdzie

Tak wielkie, że rozjaśnia więcej zła niż trzeba

Może w krajach gdzie się lepiej wiedzie

Nie potrzeba?

U nas inne nieba

Wciąż: Co było? Jak było?

A gdzie jest skłamane

Co z pamięci przeżyło?

Wszystko niespodziane

Pamięć – jak znaleźć pamięć żeby nie bolało?

Albo jeszcze gorzej – nadzapamiętało?

A więc ja wierzę w prawdę powszechnie wyśmianą

Że po prostu jest Anioł Stróż i on wie lepiej

Kim jestem. Od dzieciństwa zna. Się nie odczepi

I chyłkiem nie ucieknie. To on mnie spowiada

Przed wielkim Miłosierdziem

A ja? Jak my nadal

Nie umiem odrąbać kto dobry, kto podły

Dobry na ogół nie przeżyje tego..

Same pogrzeby dobrych. Anioł Stróż się modli

O promień, który odkryje każdego

 

Czy jesteśmy prawdziwi…

 

Czy jesteśmy prawdziwi, czy też gramy?

Takie ojczyzny, że i zgłupieć można

Wciąż pewni swego jakby niebios bramy

Broniły nas…

A tu na ostrze noża

Na szerokość złego słowa są

Sąsiedzi nasi

Co myślą o kraju

Który przedstawiamy. Jaki będzie sąd

Czy nasz teatr poznają czy też nie poznają

Jak żelazne ich twarze kiedy nawet klaszczą

Kiedy nas nienawidzą a kiedy z nas szydzą?

Cedząc:- Tak z nimi zawsze…